Om het toilet te kunnen gebruiken, moet het toilet bereikbaar zijn, moet je kunnen gaan zitten op en opstaan van het toilet, moet je kunnen zitten op het toilet, je kunnen reinigen (zie intieme verzorging) en het toilet kunnen doorspoelen. De toiletruimte moet toegankelijk ingericht zijn.

Het toilet bereiken

Het toilet bereiken betekent zowel bij het toilet geraken als op tijd bij het toilet geraken.

Wie niet of niet tijdig het toilet kan bereiken, kan een toiletstoel of een douche-toilet(rol)stoel (zie zich verzorgen) binnen zijn bereik plaatsen.

Een chemisch toilet, een bedpan en een urinaal zijn oplossingen die tijdelijk kunnen ingezet worden. Een chemisch toilet is een toilet dat uitwerpselen opvangt in een met chemische stoffen gevulde tank en daarom niet op het riool moet aangesloten worden. De chemische stoffen breken de resten af om geurhinder te vermijden. De tank moet regelmatig leeggemaakt en gereinigd worden. Een chemisch toilet is geschikt als tijdelijke oplossing voor wie niet of niet tijdig het toilet kan bereiken. Op lange termijn is het niet de gemakkelijkste oplossing.Een chemisch toilet is algemeen verkrijgbaar.

Gaan zitten op en opstaan van het toilet

Gaan zitten op en opstaan van het toilet kan om verschillende redenen problemen geven. Verschillende hulpmiddelen kunnen een oplossing bieden.

Let op: een toiletpot is best voorzien van een zitting met roestvrij stalen scharnieren. Een zitting met kunststof scharnieren gaat snel stuk als er veel transfers moeten uitgevoerd worden (verschuiven op de zitting, zwaar neerkomen ...).

Afhankelijk van de manier waarop de transfer kan of moet uitgevoerd worden, kunnen toiletsteunen een oplossing bieden.

Een rolstoelgebruiker die een zijdelingse transfer naar het toilet maakt, kan dat het gemakkelijkst op een verlengd toilet.

Om de transfer naar het toilet te kunnen maken, om gecontroleerd te kunnen gaan zitten en om gemakkelijk terug op te kunnen staan, moet de hoogte van het toilet aangepast zijn aan de gebruiker en zijn noden.

Voor een rolstoelgebruiker is het wenselijk dat de toilethoogte gelijk is aan de rolstoelhoogte. Zo kan hij overschuiven van de rolstoel naar het toilet.

De toilethoogte is ook belangrijk voor personen die een problematische darm- of blaasfunctie hebben en een normale zithouding moeten kunnen aannemen op het toilet om voldoende te kunnen drukken of de blaas te ledigen. Een normale zithouding is: de voeten stevig gesteund op de grond en de romp in een hoek van maximaal 90 ° ten opzichte van de bovenbenen.

Een toilet is standaard ongeveer 42 cm hoog (toiletzitting inbegrepen).

De hoogte van het toilet aanpassen, kan op verschillende manieren:

• Voor tijdelijk gebruik, kan een toiletverhoging of een verhoogde toiletzitting gebruikt worden.
• Een sokkel onder het toilet plaatsen, verhoogt het toilet, maar oogt niet aantrekkelijk en kan als stigmatiserend ervaren worden. Om een sokkel onder het toilet te plaatsen, moet het bestaande toilet weggenomen worden, de afvoer aangepast worden, de sokkel gemaakt worden en het toilet teruggeplaatst en aangesloten worden.
• Een hogere toiletpot is een oplossing als de juiste hogere toiletpot kan gevonden worden in het aanbod.
• Een hangtoilet is een toilet dat aan de muur gehangen wordt en kan bij de installatie op de juiste hoogte gemonteerd worden.
• Als de zithoogte variabel moet zijn, kan een toiletlift of een hoog-laagtoilet overwogen worden.
• Als de hoogte van het toilet niet kan of mag aangepast worden, kan een toiletstoel een oplossing zijn. De poten van een toiletstoel zijn meestal verstelbaar, zodat de zithoogte van de stoel kan aangepast worden. De stoel kan boven het toilet gereden worden of in de plaats van het toilet gebruikt worden.

De keuze van de oplossing is afhankelijk van de mogelijkheden van de gebruiker, de manier waarop de transfer wordt uitgevoerd en de andere gebruikers van het toilet. Soms moet er afgewogen worden tussen het gemakkelijker opstaan en gaan zitten en een moeilijkere stoelgang.

Een overzicht van de voor- en nadelen van de verschillende oplossingen, biedt hulp bij de keuze.

Voor- en nadelen van de verschillende oplossingen om het toilet te verhogen

Oplossingen voor een niet-variabele aanpassing van de toilethoogte

Oplossingen voor een variabele aanpassing van de toilethoogte

Zitten op het toilet

Voor wie problemen heeft om stabiel te zitten, kan een ergonomische toiletzitting een oplossing bieden.

Een toiletrugsteun kan ondersteuning bieden voor wie niet stabiel kan blijven zitten op het toilet en niet kan steunen tegen de spoelbak. Een rugsteun kan gecombineerd worden met toiletsteunen en eventueel met een extra steun voor de romp vooraan.

Sommige toiletverhogingen of verhoogde toiletzittingen zijn voorzien van armleuningen en een rugleuning.

Ook een toiletstoel of een douche-toilet(rol)stoel die al dan niet over het toilet geplaatst wordt, biedt steun tijdens het zitten op het toilet.

Voor wie niet stabiel kan zitten in een douche-toilet(rol)stoel, kan een douche-toiletstoel met positioneringstoebehoren (zie zich verzorgen) een oplossing zijn.

Een toiletkussen kan een oplossing zijn voor mensen die pijn hebben als ze (langere tijd) op het toilet zitten of voor mensen met een verhoogd decubitusrisico.

Als het niet mogelijk is om op het toilet te zitten in een normale zithouding, maar bijvoorbeeld steun gezocht moet worden tegen de spoelbak of tegen een rugsteun, is het moelijker om in de toiletpot te plassen. Om te voorkomen dat over de rand van het toilet geplast wordt (vooral door jongens en mannen) kan een plasbeschermer op de bril geplaatst worden.

Het toilet doorspoelen

Wie problemen heeft om het toilet door te spoelen, kan nagaan of een ander bedieningssysteem een oplossing biedt. Zoniet, dan kan een aangepaste bediening geïnstalleerd worden: een drukknop in de armsteun, voetbediening, een afstandsbediening, een automatisch doorspoelsysteem … Sommige systemen zijn ingebouwd, andere kunnen op een bestaande installatie geplaatst worden.

Er bestaan bekabelde systemen waarbij op een knop gedrukt moet worden, maar ook draadloze systemen en systemen met infrarooddetectie. Bij draadloze bediening is een spoelsysteem met een aangepaste ontvanger nodig.

Inrichting van de toiletruimte

Een rolstoeltoegankelijk toilet dat geïntegreerd is in de badkamer, heeft als voordelen dat de verzorging in één ruimte gecentraliseerd is en dat er minder transfers moeten uitgevoerd worden als er een tiltoestel of een douche-toiletrolstoel gebruikt wordt. Vaak is er in een badkamer ook meer circulatieruimte dan in een aparte toiletruimte. Zo kan de inloopdouche gebruikt worden als opstelruimte naast het toilet.

Een rolstoeltoegankelijk toilet in een aparte ruimte biedt meer privacy en kan ook gebruikt worden als er anderen in de badkamer zijn. Een aparte toiletruimte voor een rolstoeltoegankelijk toilet moet ruim genoeg zijn: minstens 90 cm vrije ruimte naast het toilet en 120 cm voor het toilet.