Op 6 maart was het de Europese Dag van de Logopedie. Logopedisten houden zich bezig met de preventie, het onderzoek en de behandeling van spraak-, taal-, leer-, stem-, slik- en gehoorproblemen. En ze verlenen hulp bij stoornissen en beperkingen in de communicatie.
Ondersteunde communicatie
Communicatie heeft veel verschillende uitingsvormen, waaronder ondersteunde communicatie (OC). Daarbij worden mensen met spraak- of taalmoeilijkheden ondersteund met verschillende strategieën en hulpmiddelen. Zo kunnen mensen met bijvoorbeeld cerebrale parese, autismespectrumstoornissen, afasie of verstandelijke beperkingen toch hun stem laten horen en deelnemen aan het dagelijkse leven.
“Logopedisten spelen een centrale rol bij het aanleren en toepassen van OC-strategieën en bij het kiezen van geschikte hulpmiddelen die aansluiten bij de individuele behoeften en mogelijkheden van hun cliënten”, zegt Shary De Bruycker, hulpmiddelenconsulente bij het VAPH.
“Logopedisten kunnen bijvoorbeeld samenwerken met door het VAPH erkende multidisciplinaire teams die hulpmiddelen adviseren, of ze kunnen op doorverwijzing van het VAPH gespecialiseerd persoonlijk advies verlenen als gemachtigde expert. Een doorverwijzing naar een gemachtigde expert is enkel mogelijk als het multidisciplinair team geen bruikbaar communicatiehulpmiddel kan adviseren en als het Kenniscentrum Hulpmiddelen van het VAPH niet verder kan ondersteunen in de zoektocht naar een passend hulpmiddel.”
Op onze website vindt u de contactgegevens van de multidisciplinaire teams en van de gemachtigde experts voor het domein spraak.
Communicatiehulpmiddelen
Communicatiehulpmiddelen variëren van eenvoudige communicatiekaarten en pictogrammen tot communicatie-apps en hoogtechnologische spraakcomputers.
In de refertelijst zijn verschillende communicatiehulpmiddelen voor personen met een communicatieve beperking opgenomen waarvoor het VAPH een tegemoetkoming geeft. Die hulpmiddelen worden hieronder opgesomd:
Een statisch communicatietoestel is een toestel met een luidspreker en een of meerdere spraakknoppen. Er kunnen een of meerdere boodschappen opgenomen en opgeslagen worden. Nadien kunnen de opgenomen boodschappen uitgesproken worden door op de spraakknop te drukken. Een statisch communicatietoestel is meestal aangewezen voor personen die een beperkt aantal boodschappen nodig hebben om de communicatie te ondersteunen.
Een smartphone met een basis communicatie-app kan gebruikt worden als communicatietoestel. Via de basis communicatie-app kan een persoon communiceren met tekst en/of met symbolen. Een smartphone is een compact hulpmiddel dat makkelijk meegenomen kan worden en met één hand bedienbaar is. Bij de keuze van een smartphone moet rekening gehouden worden met de geluidssterkte en -kwaliteit van het toestel.
Deze referterubriek is grotendeels gelijklopend met de smartphone als communicatietoestel. Een tablet heeft een groter scherm en is dus iets minder draagbaar dan een smartphone. Op een tablet zijn doorgaans meer communicatie-apps beschikbaar.
- Een basis dynamisch systeem is een toestel met een aanraakscherm, uitgebreide communicatiesoftware en spraaksynthese. De mogelijkheden van de communicatiesoftware op een dynamisch communicatietoestel zijn uitgebreider dan een basis communicatie-app die op de smartphone of tablet geïnstalleerd wordt.
- Een uitgebreid dynamisch systeem bevat dezelfde functionaliteiten als een basis dynamisch systeem, maar is bedoeld voor personen die naast een communicatieve handicap ook een motorische handicap in de bovenste ledematen hebben. Op een uitgebreid dynamisch systeem wordt omgevingsbediening of alternatieve bediening (bijvoorbeeld met schakelaars) voorzien. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om de computer of gsm te gebruiken.
- Een uitgebreid dynamisch systeem met oogbediening is een uitgebreid dynamisch systeem dat voorzien is van een oogbesturingsmodule. Deze referterubriek is bedoeld voor personen met een ernstig of volledig functieverlies in de bovenste ledematen.
Een teksttoestel kan een passende oplossing bieden voor personen die willen communiceren via tekst en spraak en daarvoor voldoende lees-, spellings- en typvaardigheden hebben.
Een stemversterker kan een passende oplossing bieden voor personen die hun zwakke stem willen versterken.
Bij de keuze van een communicatiehulpmiddel moet je met veel factoren rekening houden: wat kan een persoon, wat wil hij kunnen, en wat heeft hij daarvoor nodig?
“Bij de keuze van een communicatiehulpmiddel moet je met veel factoren rekening houden”, beklemtoont hulpmiddelenconsulente Shary. “Wat kan een persoon op motorisch, cognitief en communicatief vlak? Wat wil hij kunnen? En wat heeft hij daarvoor nodig?
Het is goed om te weten dat door een communicatiehulpmiddel aan te kopen niet alle communicatieproblemen in een vingerknip opgelost zijn.
Het is essentieel dat de persoon voor wie het hulpmiddel bestemd is gemotiveerd is om het hulpmiddel te gebruiken en daarin ondersteund wordt. En dat geldt ook voor zijn begeleiders, familie, vrienden … Want communiceren doe je niet alleen.”
Het is essentieel dat de persoon voor wie het hulpmiddel bestemd is gemotiveerd is om het hulpmiddel te gebruiken en daarin ondersteund wordt.
Het VAPH voorziet niet alleen een tegemoetkoming voor het communicatietoestel op zich, maar ook voor noodzakelijke aanvullingen en bijhorigheden. Het kan bijvoorbeeld gaan om een adapter, een symbooldatabank, een bedstatief, schakelaars en afdekplaten, extra batterijen of een batterijlader.
Meer informatie over communicatiehulpmiddelen vindt u in de hulpmiddelendatabank in de categorie praten en in de refertelijst onder communicatie bij praten(opent nieuw venster).