Inleiding
Het VAPH kan een tegemoetkoming geven voor bepaalde hulpmiddelen en aanpassingen in de thuissituatie. Thuissituatie is een ruim begrip. Het omvat niet alleen de eigen woning of huurwoning, maar ook situaties waarin personen met een handicap wonen bij een zorgaanbieder, een ouderinitiatief of in een voorziening voor ouderenzorg. Het VAPH geeft een tegemoetkoming voor hulpmiddelen die een persoon met een handicap nodig heeft om een of meerdere activiteiten, die wegens de handicap een probleem zijn, weer mogelijk te maken. Daarbij wordt ook rekening gehouden met de gebruiksfrequentie in verhouding tot de gevraagde tegemoetkoming.
Het VAPH kan echter geen tegemoetkoming geven voor hulpmiddelen en aanpassingen die tot de bevoegdheid van een andere instantie of overheid behoren. Wel kan het VAPH een aantal bijkomende tegemoetkomingen voor hulpmiddelen en aanpassingen voorzien.
Hulpmiddelen in de eigen woning of huurwoning
Het VAPH kan een tegemoetkoming geven voor hulpmiddelen en aanpassingen voor gebruik in de eigen woning of huurwoning. Een opsomming van die hulpmiddelen en aanpassingen vindt u in de refertelijst.
Hebt u een hulpmiddel nodig dat niet in de refertelijst voorkomt, ‘een niet-referte hulpmiddel’, of voldoet de standaard tegemoetkoming niet, dan kan de Bijzondere bijstandscommissie (BBC) uw vraag onderzoeken en eventueel een aangepaste tegemoetkoming verlenen.
Hulpmiddelen bij een vergunde zorgaanbieder of ouderinitiatief
Heel wat personen met een handicap verblijven bij een vergunde zorgaanbieder of een ouderinitiatief. Vergunde zorgaanbieders kunnen van het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) subsidies krijgen voor het bouwen van aangepaste infrastructuur en het voorzien van de nodige uitrusting. Ouderinitiatieven kunnen ook subsidies van het VIPA krijgen voor het bouwen van aangepaste infrastructuur en het voorzien van de nodige uitrusting, als ze de werken aangevat hebben na 11 november 2016 en als ze aan een aantal voorwaarden voldoen.
Wanneer verblijft u bij een vergunde zorgaanbieder?
U verblijft bij een vergunde zorgaanbieder of een ouderinitiatief wanneer deze organisatie eigenaar is van de woning of het gebouw waar u verblijft of een genotsrecht van meer dan 25 jaar heeft op het gebruik ervan.
Wanneer u een aanvraag indient voor een hulpmiddel of aanpassing dat niet kan vergoed worden voor gebruik bij een vergunde zorgaanbieder of een ouderinitiatief, en er is twijfel u verblijft bij een zorgaanbieder of een ouderinitiatief, kan een verklaring van deze organisatie nodig zijn. Daarin moet duidelijk vermeld worden dat de zorgaanbieder of het ouderinitiatief geen eigenaar is en geen genotsrecht van meer dan 25 jaar heeft op het gebruik van het gebouw waarin u verblijft. Bij twijfel kan het VAPH de aanvraag niet goedkeuren.
Welke hulpmiddelen en aanpassingen kunnen vergoed worden?
Het VAPH kan geen tegemoetkoming bieden voor hulpmiddelen en aanpassingen die tot de bevoegdheid van een andere instantie of overheid behoren. Als u verblijft bij een vergunde zorgaanbieder of een ouderinitiatief, dan kan het VAPH wel een aantal bijkomende tegemoetkomingen voor hulpmiddelen en aanpassingen geven, bovenop de subsidie van VIPA. Daarvoor moet u wel voldoen aan de voorwaarden in de regelgeving.
Het gaat om volgende tegemoetkomingen:
Bij elk hulpmiddel of aanpassing in de refertelijst vindt u in de rubriek 'Terugbetaling bij gebruik bij vergunde zorgaanbieder of ouderinitiatief' of de tegemoetkoming kan worden toegekend voor gebruik van het hulpmiddel of de aanpassing bij een vergunde zorgaanbieder of ouderinitiatief.
In de Excelversie van de refertelijst vindt u die informatie in de laatste kolom met als titel ‘Gebruik bij vergunde zorgaanbieder of ouderinitiatief’. De hulpmiddelen waarvoor een tegemoetkoming mogelijk is, worden aangeduid met ‘V’. De hulpmiddelen die niet met ‘V’ aangeduid worden, kunnen niet vergoed worden tenzij het noodzakelijk is dat het hulpmiddel volledig op maat wordt gemaakt. Het volstaat dus niet dat een onderdeel van het hulpmiddel op maat werd gemaakt. Producten die in serie worden gemaakt en die op maat instelbaar zijn, zijn ook geen maatwerk.
Hulpmiddelen en aanpassingen die niet in de refertelijst zijn opgenomen en bedoeld zijn voor gebruik bij een vergunde zorgaanbieder of ouderinitiatief, kunnen aangevraagd worden via de bijzondere bijstandscommissie (BBC) als het gaat om:
- een hulpmiddel dat behoort tot de domeinen communicatie of mobiliteit en dat niet door verschillende personen, tegelijkertijd of opeenvolgend, gebruikt kan worden. Dit geldt ook voor opeenvolgend gebruik na bv. een individuele aanpassing.
- maatwerk: u moet aantonen waarom u maatwerk nodig hebt en waarom een hulpmiddel dat gemaakt is via seriefabricage niet volstaat. Maatwerk is een hulpmiddel dat speciaal vervaardigd is en dat bestemd is om door één bepaalde gebruiker te worden gebruikt. Een onderdeel dat op maat gemaakt werd, bijvoorbeeld een pelot voor een douchestoel, volstaat niet om het volledige hulpmiddel als maatwerk te beschouwen.
Als u nog deels thuis woont, dan kunt u ook voor thuis een tegemoetkoming vragen voor hulpmiddelen en aanpassingen. Als u een overeenkomst hebt voor een voltijds verblijf bij een zorgaanbieder (7 dagen op 7) is dat niet mogelijk.
Hulpmiddelen in een voorziening voor ouderenzorg
Heel wat personen met een handicap maken gebruik van een woonvorm binnen de ouderenzorg. Het gaat dan om assistentiewoningen, serviceflats, rust- en verzorgingstehuizen (rvt’s), woonzorgcentra (wzc) en rustoorden voor bejaarden (rob’s). Die woonvormen richten zich op personen die vaak minder mobiel zijn en daardoor een rolstoel of loophulpmiddel moeten gebruiken. Ze moeten dus aangepast en uitgerust zijn aan de noden van die personen, onder andere qua toegankelijkheid. Sommige woonvormen worden ook gefinancierd door de overheid om zorg en noodzakelijke uitrusting zoals een tilsysteem en een verzorgingsbed te voorzien.
Als u gebruik maakt van een woonvorm binnen de ouderenzorg, dan kan het VAPH een aantal tegemoetkomingen voor hulpmiddelen en aanpassingen toekennen die nog niet in de woonvorm voorzien worden. Daarvoor moet u wel voldoen aan de voorwaarden in de regelgeving.
Als u in een assistentiewoning of serviceflat verblijft, dan kunt u een tegemoetkoming aanvragen voor alle hulpmiddelen en aanpassingen in de refertelijst met uitzondering van een aantal woningaanpassingen. Dat betekent dat u bijvoorbeeld een hoog-laagverzorgingsbed, een douchestoel, een tilsysteem of een trippelstoel kunt aanvragen voor gebruik in een assistentiewoning of serviceflat.
Tegemoetkomingen voor de aanpassing van de woning kunnen niet allemaal toegekend worden, omdat van een assistentiewoning of serviceflat mag verwacht worden dat die voorzien is op rolstoelgebruik. Aanpassingen zoals voldoende brede deuren en draaicirkels voor de rolstoel en aangepast sanitair zouden al aanwezig moeten zijn. Een aantal woningaanpassingen zijn echter zeer specifiek aan de handicap gebonden en behoren niet tot de standaarduitrusting van een assistentiewoning of serviceflat. Tegemoetkomingen voor volgende hulpmiddelen en aanpassingen onder de activiteit wonen zijn daarom wel mogelijk:
- omgevingsbedieningsapparatuur
- automatische deuropener
- herstellingskosten automatische deuropener
- in hoogte verstelbaar werkvlak
- onderrijdbaar werkvlak
- in hoogte verstelbare gootsteen
- onderrijdbare gootsteen
- mobiel parlofoonsysteem (uitgezonderd bij nieuwbouw)
Rust- en verzorgingstehuizen, woonzorgcentra en rustoorden voor bejaarden hebben al heel wat noodzakelijke uitrusting in huis vanwege hun gebruikelijke dienstverlening. De nood aan bijkomende hulpmiddelen en aanpassingen is dus veel beperkter dan bij assistentiewoningen en serviceflats.
Als u verblijft in een rust- en verzorgingstehuis, een woonzorgcentrum of een rustoord voor bejaarden, dan kunt u een tegemoetkoming aanvragen voor deze hulpmiddelen en aanpassingen in de refertelijst:
- alle hulpmiddelen en aanpassingen onder de activiteiten mobiliteit en communicatie
- specifieke zetel voor personen met de ziekte van Huntington
- aangepaste stoelen en tafels
- mechanische eetapparaat
- draaischijf
- hulphond
- hoorhond
- kleurendetector
- aangepaste kledij voor een persoon met een ernstige gedragsstoornis
Voor meer informatie kunt u terecht bij uw multidisciplinair team (MDT) of neemt u contact op met het VAPH. Meer informatie over een aanvraag indienen vindt u op de pagina Aanvraagprocedure voor meerderjarigen.
