Een inclusief beleid voor personen met een handicap betekent dat het VAPH ervoor ijvert dat u als persoon met een handicap nergens wordt uitgesloten.
De eerste fase: 1997-2001
Sinds 1997 voert het VAPH – het toenmalige Vlaams Fonds – niet alleen feitelijk maar ook formeel een inclusief beleid voor personen met een handicap. Er werd door de Raad van Bestuur een inclusieambtenaar aangesteld.
Het toenmalige Vlaams Fonds drong er in deze eerste fase bij overheden en andere instanties op aan om op alle mogelijke domeinen rekening te houden met de mogelijkheden en beperkingen van personen met een handicap. De benadering die het Vlaams Fonds toen aanhield zou het best kunnen omschreven worden als 'voluntaristisch': er werden bilaterale contacten aangegaan met bepaalde overheden en instanties op domeinen waarop men prioritair wou inzetten om iets teweeg te brengen ten voordele van personen met een handicap.
Toerisme Vlaanderen gold als typevoorbeeld uit die periode : met hen werden bilaterale afspraken gemaakt over het ontsluiten van de logiessector voor personen met een handicap. Dit resulteerde onder meer in een subsidiebesluit. Ook met de NMBS werden formele afspraken gemaakt om bepaalde stations toegankelijker te maken voor reizigers met mobiliteitsbeperkingen.
Deze eerste fase resulteerde in de publicatie van het boek 'Inclusief beleid voor personen met een handicap. Voorbeelden uit de beleidspraktijk'.
De tweede fase: 2001-2010
Dat zou men ook 'de consolidatiefase' kunnen noemen omdat in deze periode verder gewerkt werd volgens hetzelfde stramien. Men botste in deze periode ook wel op de grenzen van de voluntaristische benadering bij het voeren van een inclusief beleid zodat een meer systematische benadering aangewezen was.
Kenmerkend voor deze periode is de bijstelling van het subsidiebesluit op de 20 erkende vrijetijdszorgprojecten, waarbij nadrukkelijk werd gekozen voor het financieel belonen van inclusieve werkingen.
Typerend is ook de formele overheveling van het deeldomein tewerkstelling en beroepsopleiding voor personen met een handicap van het VAPH naar het reguliere beleidsdomein Tewerkstelling eind 2008. Vermeldenswaard is uiteraard ook de oprichting van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) in 2004, als rechtsopvolger van het Vlaams Fonds.
In het voorjaar 2010 werden eerste contacten gelegd met de Cel Gelijke Kansen in Vlaanderen om de inclusieambtenaar deeltijds en tijdelijk ter beschikking te stellen voor het ontwerp van een doelstellingenkader voor het thema handicap binnen het Vlaams gelijkekansenbeleid. Deze fase resulteerde in december 2011 in de formele goedkeuring door de Vlaamse regering van een eerste thematisch doelstellingenkader handicap(opent nieuw venster).
De derde fase: 2011-2014
Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Jo Vandeurzen, stelde in het voorjaar 2010 zijn conceptnota 'Perspectief 2020 – Nieuw ondersteuningsbeleid voor personen met een handicap' voor. Daarin werden ook 11 strategische projecten geduid waaronder 'het inclusiegegeven uitwerken binnen het eigen beleidsdomein (WVG)'. De taak van de inclusieambtenaar van het VAPH bestond er in om het deelproject 'de reguliere zorg en ondersteuning toegankelijk maken voor personen met een handicap', mee vorm te geven.
In uitvoering van dat project werden in deze periode een heel aantal oproepen tot verschillende reguliere welzijnssectoren gericht om hun werking meer open te stellen voor de doelgroep personen met een handicap. Als resultaat vermelden we de gerealiseerde tijdelijke samenwerkingsverbanden tussen diensten ondersteuningsplan (DOP) enerzijds en diensten voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg (DGAT) anderzijds. De diensten voor begeleid zelfstandig wonen binnen het algemeen welzijnswerk in hun bereik van jonge personen met een verstandelijke beperking werden uitgebreid, en16 centra voor inclusieve kinderopvang werden erkend.
Actueel: 2015 tot heden
Met de invoering van de persoonsvolgende financiering ziet het VAPH zich voor een heel nieuwe uitdaging geplaatst.
Sinds de goedkeuring van het eerste doelstellingenkader handicap binnen het gelijkekansenbeleid, zorgde de bestuurlijke context in Vlaanderen ervoor dat het VAPH niet meer de enige of de eerste aangewezen instantie is om een inclusief beleid ten aanzien van personen met een handicap te promoten en te bewerkstelligen.
Het VAPH zal mee een inclusief beleid voeren dat zich volop inzet om kwaliteitsvolle zorg en ondersteuning voor personen met een handicap te realiseren. Daartoe zal sterker moeten ingezet worden op het hulpmiddelenbeleid, om mensen toe te laten langer zelfstandig te wonen. Verschillende bestaande knelpunten inzake de woonproblematiek voor personen met een handicap moeten uitgeklaard en opgelost worden.
Daarnaast blijft het VAPH zich inzetten voor beleidsdossiers en thema's zoals arbeidszorg, mantelzorg, de vervoersproblematiek van en naar vergunde zorgaanbieders.